Wedle szacunków uczulenie na kosmetyki dotyka aż 15% społeczeństwa. Zaczerwienienie, dotkliwe pieczenie i świąd oraz inne zmiany skórne – to tylko niektóre objawy niepożądanej reakcji na produkty stosowane w pielęgnacji ciała. Jakie składniki kosmetyków najczęściej wywołują reakcję uczuleniową i kto jest na nią najbardziej narażony? Jak zapobiegać podrażnieniom skóry i jakie produkty kosmetyczne wybierać do codziennej pielęgnacji? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w treści artykułu.
Objawy uczulenia na kosmetyki
O uczuleniu na kosmetyki mówimy w sytuacji, gdy skóra reaguje podrażnieniem na kontakt z preparatem. Najbardziej narażona na niepożądane odczyny jest zwłaszcza wrażliwa skóra twarzy (policzki, czoło, okolice oczu) oraz obszar dekoltu, najmniej – skóra głowy.
Charakterystyczne objawy uczulenia na kosmetyki to:
- wyprysk kontaktowy: zaczerwienienie, pokrzywka, wysypka, pęcherze na skórze;
- wyprysk fotoalergiczny – pojawia się zazwyczaj podczas ekspozycji skóry na słońce w miejscu, na które wcześniej zaaplikowano kosmetyk;
- trądzik kosmetyczny;
- świąd i pieczenie;
- suchość skóry i jej nieestetyczne złuszczanie;
- utrata elastyczności skóry;
- obrzęk;
- zaczerwienienie oczu.
Wymienione objawy bywają zróżnicowane. Uczulenie na kosmetyki ma charakter indywidualny, co oznacza, że może przebiegać w sposób odmienny u różnych osób. Wpływ na tę sytuację ma stan zdrowia, kondycja skóry i prowadzony tryb życia.
Podrażnienie a reakcja alergiczna na kosmetyk – czym się różnią?
Uczulenie na kosmetyki przybiera postać podrażnienia i reakcji alergicznej. Ich odróżnienie na podstawie objawów nastręcza wielu problemów nie tylko doświadczającym je osobom, ale także samym specjalistom. Za kryterium różnicujące przyjmuje się więc najczęściej czas wystąpienia i utrzymywania się reakcji skórnej. Podrażnienie pojawia się zazwyczaj niedługo po aplikacji kosmetyku i ustępuje po jego usunięciu z powierzchni skóry. Inaczej rzecz ma się z reakcją alergiczną, która może wystąpić dopiero po pewnym czasie, nawet 48 godzin po użyciu produktu. W przeciwieństwie do podrażnienia reakcja alergiczna może jednak utrzymywać się długi czas po usunięciu kosmetyku.
U kogo najczęściej występuje alergia na kosmetyki?
Alergia na kosmetyki nie jest uwarunkowana genetycznie. Jej występowanie ma charakter osobniczy i jest zależne od indywidualnych predyspozycji człowieka. Nie oznacza to bynajmniej, że zmagające się z nią osoby nie mają żadnych cech wspólnych. Przeciwnie: w grupie ryzyka znajdują się najczęściej posiadacze cery wrażliwej i naczynkowej. Druga z wymienionych w porównaniu z innymi typami cery silnie reaguje na działanie czynników zewnętrznych.
Alergeny w kosmetykach – jakie składniki uczulają najczęściej?
Najczęściej rekcje uczuleniowe wywołują kosmetyki, które pozostają na skórze przez długi czas. Mowa w tym miejscu przede wszystkim o kremach, balsamach czy perfumach, jak również o preparatach do koloryzacji włosów. Zdecydowanie najmniejsze ryzyko generują natomiast produkty aplikowane na powierzchnię skóry na względnie krótki czas, wśród których należy wymienić choćby peelingi czy odżywki.
Za najbardziej alergizujące substancje uważa się:
- konserwanty, a wśród nich: parabeny, izotiazolinony oraz kwas benzoesowy (Benzoic Acid);
- substancje zapachowe figurujące często pod nazwą parfum (fragrance);
- substancje barwiące, które wchodzą najczęściej w skład kosmetyków „kolorowych” (produktów do makijażu i do koloryzacji włosów): p-Fenylenodiamina (PPD), koszenila E 120 (CI 75470), żółcień pomarańczowa E 110 (CI 15985), tartrazyna E 102 (CI 19140);
- silikony;
- detergenty: SLS, SLES;
- kwasy AHA;
- pochodne ropy naftowej, a zwłaszcza parafina;
- chemiczne filtry UV;
- metale: dwutlenek tytanu, tlenek cynku, dodatek srebra i złota.
Jak leczyć uczulenie na kosmetyki?
Postępowanie podczas aktywnej alergii na kosmetyki jest uzależnione przede wszystkim od poziomu nasilenia objawów. W przypadku względnie łagodnych reakcji sprawdzi się popularne wapno bądź dostępne bez recepty preparaty na alergię. Przy silnych uczuleniach, w przebiegu z problemami dermatologicznymi i pogorszeniem ogólnego samopoczucia, rekomenduje się leczenie farmakologiczne z zastosowaniem substancji, takich jak: desloratadyna, loratadyna, cetyryzyna.
Pielęgnacja skóry wrażliwej na kontaktowe reakcje alergiczne
Prócz leczenia farmakologicznego nieodzowne znaczenie ma również właściwa pielęgnacja skóry. Wszelkie zabiegi higieniczne należy wykonywać przy użyciu letniej wody, pamiętając przy tym, że zbyt wysoka temperatura może nasilać podrażnienie. Rekomenduje się rezygnację z akcesoriów, takich jak: gąbka, myjka czy szczotka. Należy zwrócić uwagę również na delikatne osuszanie skóry po kąpieli. Zbyt intensywne pocieranie ciała ręcznikiem nie sprzyja skórze zmagającej się z uczuleniem.
Jak uniknąć uczulenia na kosmetyki?
Reakcja uczuleniowa na preparat kosmetyczny może wywołać szereg dotkliwych skutków i stać się przyczyną defektów estetycznych, zwłaszcza w bardziej eksponowanych miejscach np. na twarzy. Jak uniknąć uczulenia na kosmetyki? Poznaj kilka kluczowych zasad bezpieczeństwa!
Sprawdzaj skład kosmetyku przed zakupem!
Zanim zdecydujesz się na zakup kosmetyku, przeanalizuj wnikliwie jego skład. Sprawdź, czy znajdują się w nim parabeny i inne wymienione wyżej substancje drażniące. Wybieraj kosmetyki z mniejszą ilością składników. Zminimalizujesz w ten sposób ryzyko uczulenia.
Wybieraj bezpieczniejsze kosmetyki!
Największą ilość reakcji alergicznych notuje się wśród osób korzystających z kosmetyków, które zawierają konserwanty, substancje, zapachowe i barwniki. W porównaniu z produktami drogeryjnymi zdecydowanie bezpieczniejszą alternatywą w pielęgnacji całego ciała są kosmetyki naturalne. Wprowadzenie tej kategorii produktów na rynek jest poprzedzone wieloma badaniami i testami, które mają zweryfikować bezpieczeństwo ich stosowania oraz określić potencjalne ryzyko niepożądanych reakcji skórnych. Brak konserwantów i innych substancji drażniących sprawia, że kosmetyki naturalne mają zdecydowanie mniejszy potencjał alergenny. Warto jednak pamiętać, że również w tym przypadku trudno całkowicie wyeliminować ryzyko podrażnienia skóry. U osób szczególnie podatnych na alergię skórną uczulenie wywołuje najczęściej propolis, mleczko pszczele, lanolina czy wybrane olejki eteryczne.
Wykonuj test uczuleniowy przed pierwszym zastosowaniem!
Nie chodzi tu o testy alergiczne, ale o samodzielną ocenę ryzyka reakcji alergicznej na konkretny produkt. Zanim zdecydujesz się na zastosowanie jakiegokolwiek kosmetyku na całej powierzchni skóry, sprawdź reakcję na jej niewielkim fragmencie np. na przedramieniu, w miejscu za uchem czy na obszarze pomiędzy uchem a policzkiem. Jeśli po krótkiej chwili zaobserwujesz objawy podrażnienia, istnieje wysokie ryzyko, że ten konkretny kosmetyk nie jest dla Ciebie…
Podsumowanie
Kosmetyki ze swej istoty służą pielęgnacji skóry oraz poprawie jej kondycji. Zdarza się jednak, że ich stosowanie przysparza więcej szkód niż pożytku. Powodowane nimi uczulenie może być dotkliwe w skutkach, wywołując wyprysk kontaktowy i fotoalergiczny, jak również uporczywy świąd i pieczenie. Niepożądane reakcje występują najczęściej u osób z cerą wrażliwą i naczynkową. Sposób ich leczenia bywa zróżnicowany i zależny od poziomu nasilenia objawów oraz czasu ich trwania. By zminimalizować ryzyko uczulenia, warto przed zakupem wnikliwie przeanalizować skład kosmetyku. Rekomenduje się wybór produktów pozbawionych substancji chemicznych, konserwantów, barwników, które są najczęstszymi substancjami drażniącymi. W każdym przypadku przed aplikacją kosmetyku zaleca się również wykonywanie prób uczuleniowych, które służą ocenie potencjalnego ryzyka podrażnienia. Te zasady bezpieczeństwa pozwolą wybrać kosmetyki przyjazne skórze, które zapewnią jej bezpieczną pielęgnację.
